Äà o Tiá»m
Tên là Uyên Minh, tá»± Uyên Lượng, Ä‘á»i Tấn
Tấn Thư: Äà o Tiá»m là ngưá»i đất Sà i Tang Ä‘á»i Tấn, tÃnh tình cao thượng, không cần danh lợi, ham há»c, giá»i thÆ¡ văn. ông có soạn truyện "NgÅ© Liá»…u tiên sinh" để tá»± và mình. Nhà nghèo có cha mẹ già , ông phải ra là m chức Tế tá»u - chức quan nhá» trong huyện, nhưng không chịu gò bó nên từ quan vá» nhà . Vá» sau, ông lại ra là m huyện lệnh Bà ng Trạch, được hÆ¡n 80 ngà y, nhân cuối năm phái viên đốc hưu (chức quan giúp quan quáºn thú coi việc kiểm tra đôn đốc các huyện trong quáºn) đến huyện, nha lại khuyên ông ăn mặc chỉnh tỠđể đốc hưu. ông ngáºm ngùi than rằng: "Ngã khởi năng vị ngÅ© đấu má»… chiết yêu quyển quyển sá»± hương lý tiểu nhân Ä‘a" (Ta sao lại có thể vì 5 đấu gạo mà phải chịu còng lưng, vòng tay thá» bá»n tiểu nhân nÆ¡i thôn xóm ấy ru !). rồi ngay hôm ấy ông trả ấn bá» quan mà vá»
ông có là m bà i: "Quy khứ lai từ" nổi tiếng để tá» chà mình: "Quy khứ lai há», Ä‘iá»n viên tương vu, hồ bất quy ?" (Ä‘i vá» sao chẳng vá» Ä‘i, ruá»™ng hoang vưá»n ráºm còn chi không vá» ?)
Sau khi từ quan vá», ông hay ẩn nằm ngÅ© dưới cá»a sổ đằng Bắc, tá»± coi mình là ngưá»i Ä‘á»i Hy Hoà ng. ông vui cảnh an bần lạc đạo, lấy tiếng đà n, câu thÆ¡, chén rượu là m vui. TÃnh ông chuá»™ng Cúc, cứ đến ngà y trùng cá»u (mùng 9/9), ông lại cùng bạn bè bà y tiệc rượu bên khóm trúc để thưởng hoa
ông có câu thÆ¡: "Ngã ốc song nam hạ, kim sinh ká»· tùng cúc." (Dưới cá»a sổ mé nam nhà ta, nay mấy khóm cúc đã má»c)
Äá»— Phá»§ (ÄÆ°á»ng):
Äà o lệnh môn tiá»n cúc
Dư hoa khả tặng quân. (Cúc trước cá»a nhà quan lệnh há» Äà o, còn thừa hoa để tặng bác)
Quốc âm thi táºp:
Äầu tiếc đội món khăn Äá»— Phá»§
Tay còn lựa hái cúc Uyên Minh
|
|